تاریخچه مختصری از بیمه شخص ثالث

 پس از جنگ جهانی اول، استفاده از خودرو رواج بسیاری پیدا کرد و استفاده از این وسیله نقلیه برای سفر و حمل کالا و رفت و آمد و … منجربه خسارات متعددی در رانندگی نیز گردید چراکه بیشتر خودروهای مورد استفاده در آن زمان از لحاظ ساختار و ایمنی بسیار خطرناک بودند. 

با وجود چنین اتفاقاتی رانندگان مجبور بودند هزینه‌های گزافی را در زمان تصادف برای تعمیر و جبران خسارات اتفاق افتاده پرداخت کنند. 

اولین بیمه خودرو در سال ۱۸۹۸ و بعد از ساخت اولین خودروی گازوئیلی در آمریکا صادر شد. در ایران، قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسیله نقلیه موتوری زمینی در قبال شخص ثالث که با نام بیمه شخص ثالث معروف است در ۲۹ دی ماه سال ۱۳۴۷ به تصویب رسید و بیمه گذاران این بیمه نامه می‌توانستند از پوشش‌های این بیمه نامه در مقابل خسارات وارد شده به اشخاص ثالث استفاده کنند. 

 با تاسیس بیمه مرکزی در سال ۱۳۵۰، این بیمه نامه در کنار بیمه بدنه یکی از زیر شاخه‌های بیمه های خودرو قرار گرفت و با تصویب قانون های مختلف به صورت یک بیمه نامه جامع و اجباری در ایران شد. 

 چرا اسم این بیمه نامه ثالث است؟ 

 اگر در حادثه و تصادف در برخورد با افراد و خودروهای دیگر خسارت مالی یا جانی به آن‌ها وارد شود، راننده خودروی مقصر ملزم است که خسارت اتفاق افتاده را جبران نماید. در برخی از حوادث ممکن است خسارات بسیار سنگینی اتفاق افتاده بیافتد که پرداخت چنین خسارتی برای راننده مقصر بسیار سخت باشد. از این رو بیمه شخص ثالث با دریافت مبالغی به صورت اقساط و یا به صورت نقدی خسارات اتفاق افتاده را به صورت یکجا به فرد زیان دیده پرداخت می‌کند. 

 نام این بیمه نامه به این علت بیمه ثالث گفته می‌شود که در بیمه شخص ثالث راننده وسیله نقلیه را می‌توان شخص اول در نظر گرفت، شرکت بیمه شخص ثانی است که خسارت را پرداخت می‌کند و در نهایت شخص ثالث فرد زیان دیده در حادثه است. در واقع هر فرد دیگری به غیر از راننده که در یک حادثه تصادف، زیان مالی و جانی داشته باشند شخص ثالث به حساب می آید و خسارتش با این بیمه نامه قابل جبران می‌باشد. 

 بیمه شخص ثالث مربوط به چه وسایل نقلیه ای است؟

 بر اساس “قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث ” تمامی وسایل نقلیه باید بیمه شخص ثالث داشته باشند. در ماده یک این قانون چنین آمده که: کلیه دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی و انواع یدک و تریلر متصل به وسایل مزبور و قطارهای راه آهن اعم از اینکه اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند مسئول جبران خسارات بدنی و مالی هستند که در اثر حوادث وسایل نقلیه مزبور یا محمولات آن‌ها به اشخاص ثالث وارد شود و موظفند بیمه شخص ثالث را تهیه نمایند. 

 از چه زمانی و چرا این بیمه اجباری شد؟ 

قانون بیمه اجباری مسوولیت مدنی دارندگان وسیله نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث در شهریور ماه سال ۱۳۸۷ به طور آزمایشی تصویب شد، بعد از این سال با تصویب قانون جدید بیمه شخص ثالث به عنوان یکی از انواع بیمه نامه های اجباری قرار گرفت. بر اساس مصوبه مجلس، دارندگان وسیله نقلیه موتوری زمینی که از خارج وارد ایران می‌شوند درصورتی که خارج از کشور وسیله نقلیه خود را در مقابل خساراتی که بر اثر حوادث ناشی از آن به موجب بیمه‌نامه‌ای که از طرف بیمه مرکزی معتبر شناخته می‌شود بیمه نکرده باشند، مکلفند هنگام ورود به مرز ایران وسیله‌ نقلیه خود را در قبال خسارت‌های بدنی و مالی که در اثر حوادث نقلیه مزبور یا محصولات آنها به اشخاص ثالث وارد می‌شود حداقل به میزان مندرج در ماده ۸ این قانون بیمه کنند. 

همچنین دارندگان وسیله‌ نقلیه ایرانی که از کشور خارج می‌شوند موظفند هنگام خروج با پرداخت حق بیمه مربوطه وسیله نقلیه خود را در مقابل خساراتی که بر اثر حوادث نقلیه مذکور در خارج از کشور به اشخاص ثالث ایرانی وارد شود حداقل به میزان مندرج در ماده ۸ این قانون و نیز بیمه حوادث راننده موضوع ماده۳ این قانون بیمه کنند. 

در غیر این صورت از تردد وسایل مذکور توسط مراجع ذی‌ربط جلوگیری می‌شود. علت اجباری شدن این بیمه نامه را می‌توان مربوط به خساراتی دانست که این بیمه نامه تحت پوشش خود دارد. با افزایش تعداد تصادفات رانندگی به خصوص تصادفات منجر به جرح و فوتی که در ماه حرام اتفاق می‌افتند و یا حتی خسارات مالی بالایی که در تصادفات بعد از افزایش قیمت خودروها در سال های اخیر اتفاق افتاده است داشتن این بیمه نامه را الزامی می‌کند.

سوالات متداول درمورد بیمه شخص ثالث

1.تخفیف عدم خسارت سالانه چند درصد است؟

طبق آیین‌نامه جدید، تخفیف عدم خسارت بیمه شخص ثالث برای هر سال پنج درصد است که پس از چهارده سال به حداکثر مقدار خود یعنی هفتاد درصد می‌رسد و متوقف می‌شود. ضمناً پس از هربار خسارت، فقط بخشی از تخفیف‌ها از بین می‌رود؛ این در حالی است که در گذشته با یک تصادف تمام تخفیف‌های بیمه شخص ثالث از بین می‌رفت و همین امر موجب می‌شد بیمه‌گذاران در خسارت‌های کوچک تمایلی به استفاده از بیمه شخص ثالث نداشته باشند و ناگزیر خسارت ناشی از تصادف را شخصاً پرداخت کنند تا تمام تخفیف‌هایی که طی چندین سال جمع‌آوری کرده بودند از بین نرود اما در آیین‌نامه جدید این مشکل برطرف شده است.

2.اگر گواهینامه ام منقضی شده باشد بازهم از بیمه ثالثم میتوانم استفاده کنم؟

بله، اتمام اعتبار گواهینامه رانندگی از نظر شرکت‌های بیمه به معنی نداشتن گواهینامه نیست و خسارت پرداخت می‌گردد.

3.آیا بعد از فروش خودرو تخفیفهایم از بین می روند؟

بله؛ به استناد تبصره ماده 6 قانون بیمه شخص ثالث، فروشنده خودرو می‌تواند تخفیف‌های عدم خسارت بیمه‌نامه خود را به‌ وسیله نقلیه دیگری از همان نوع که متعلق به خودش و یا متعلق به همسر، والدین و یا فرزندانش باشد، انتقال دهد.

4.جریمه ی تاخیر در تمدید بیمه ثالث چگونه محاسبه می شود؟

طبق قانون، داشتن بیمه شخص ثالث اجباری است؛ لذا برای افرادی که قانون‌شکنی کرده و بدون داشتن بیمه‌نامه برای خود و افراد جامعه خطرآفرینی می‌کنند جریمه در نظر گرفته شده است. میزان این جریمه حداکثر به اندازه حق بیمه یک سال می‌باشد، بدیهی است در صورتی که تعداد روزهای تأخیر، کمتر از یک سال باشد میزان جریمه نیز به همان نسبت محاسبه می‌شود. به عنوان مثال میزان جریمه برای شش ماه تأخیر معادل یک‌دوم حق بیمه سالانه و میزان جریمه برای یک ماه تأخیر معادل یک دوازدهم حق بیمه سالانه خواهد بود. جریمه خودرویی که شش سال بیمه نبوده است معادل حق بیمه یک سال خواهد بود.

5.آیا بیمه شخص ثالث هم فرانشیز دارد؟

بله می توان گفت به نوعی بیمه شخص ثالث فرانشیز دارد . بدین معنی که به استناد ماده 14 قانون بیمه شخص ثالث، اگر علت اصلی حادثه یکی از تخلفات رانندگی حادثه‌ساز باشد مقصر حادثه باید در مرتبه اول 2/5 درصد، مرتبه دوم 5 درصد و مرتبه سوم 10 درصد از خسارت جانی و مالی حادثه را بر عهده گیرد. ماده ۱۴ ـ در حوادث رانندگي منجر به جرح يا فوت كه به استناد گزارش كارشناس تصادفات راهنمايي و رانندگي يا پليس راه، ‏علت اصلي وقوع تصادف يكي از تخلفات رانندگي حادثه‌ساز باشد، بیمه‌گر مكلف است خسارت زیان‌دیده را بدون هيچ شرط و اخذ تضمين پرداخت كند و پس از آن می‌تواند به شرح زير براي بازيافت به مسبب حادثه مراجعه كند: الف ـ در اولين حادثه ناشي از تخلف حادثه‌ساز راننده مسبب در طول مدت بیمه‌نامه: معادل دو و نيم درصد از خسارت‌های بدني و مالي پرداخت‌شده ب ـ در دومين حادثه ناشي از تخلف حادثه‌ساز راننده مسبب در طول مدت بیمه‌نامه: معادل پنج درصد (5%) از خسارت‌های بدني و مالي پرداخت‌شده پ ـ در سومين حادثه ناشي از تخلف حادثه‌ساز و حوادث بعد از آن در طول مدت بیمه‌نامه: معادل ده درصد (10%) از خسارت‌های بدني و مالي پرداخت‌شده تبصره ـ مصاديق و عناوين تخلفات رانندگي حادثه‌ساز به موجب ماده (۷) قانون رسيدگي به تخلفات رانندگي مصوب 1389/12/08 تعيين می‌شود.

6.آیا با تغییر شرکت بیمه تخفیف های بیمه ام از بین می روند؟

خیر؛ انتخاب شرکت بیمه معتبر و خوش‌نام حق مسلم هر بیمه‌گذاری است، بنابراین در زمان تمدید بیمه شخص ثالث می‌توان با حفظ کلیه تخفیف‌ها شرکت بیمه را تغییر داد.